Jean Piaget ve Lawrence Kohlberg, ahlak gelişimiyle ilgili önemli teoriler geliştirmişlerdir. İşte her iki kuramın özetleri:
- Jean Piaget’in Ahlak Gelişimi Kuramı: Jean Piaget, çocukların bilişsel gelişimlerinin ahlaki gelişimlerini etkilediğini savunmuştur. Piaget, ahlaki düşünceyi dört farklı evreye ayırmıştır:
a. Heteronom ahlak (Başkaları Tarafından Belirlenen Ahlak): 4-7 yaşları arasındaki çocuklar, ahlaki kuralların dışsal otoriteler tarafından belirlendiğini düşünürler. Ahlaki değerlendirme, ceza ve ödül kavramlarına dayanır.
b. Otonom ahlak (Kendi Kendine Belirlenen Ahlak): 7-11 yaşları arasındaki çocuklar, ahlaki kuralların toplumsal bir sözleşmeye dayandığını anlamaya başlarlar. Ahlaki düşünce daha bağımsız ve esnek hale gelir.
c. Evrensel etik prensipler: Ergenlik döneminde, bireyler ahlaki kararlarını evrensel etik prensiplere dayandırma yeteneğine ulaşırlar. Adalet, insan hakları ve etik değerler gibi evrensel ilkeleri anlamaya ve uygulamaya başlarlar.
- Lawrence Kohlberg’in Ahlak Gelişimi Kuramı: Lawrence Kohlberg, ahlaki gelişimi altı farklı evreye ayırmıştır ve bu evreleri üç temel seviyede sıralamıştır:
a. İtaat ve Cezaya Yönelik Evre (Seviye 1): Bu seviyede ahlaki düşünce, ceza ve ödülle ilgilidir. Bireyler, ahlaki kuralları çiğnememek için ceza korkusuyla motive olurlar.
b. İkinci Seviye: Değişen Toplumsal Normlara Yönelik Evre (Seviye 2): Bu seviyede ahlaki düşünce, toplumsal normlara ve beklentilere uyum sağlama üzerine odaklanır. Bireyler, toplumsal onay ve ilişkileri koruma ön plandadır.
c. Üçüncü Seviye: Evrensel İlkeler ve Etik Değerlere Yönelik Evre (Seviye 3): Bu seviyede bireyler, ahlaki kararlarını evrensel etik ilkelere, adalet ve insan haklarına dayandırma yeteneğine ulaşırlar. Kişisel değerler ve etik ilkeler önemlidir.
Piaget ve Kohlberg’in kuramları, ahlak gelişiminin bilişsel ve toplumsal faktörlerle nasıl şekillendiğini anlamamıza yardımcı olur. Kohlberg’in kuramı, Piaget’in ahlak gelişimi teorisini genişleterek daha fazla evre ve karmaşıklık ekler. Bu kuramlar, ahlaki eğitim ve toplumsal değerlerin gelişimini anlamak için önemli araçlar sunar.
