Ertesi gün hapı, eczanelerde reçetesiz olarak satılan yüksek progesteron hormonu içerikli bir ilaçtır. Gebeliğin planlanmadığı zamanlarda korunmasız olarak cinsel ilişkiye girilmesinin ardından kullanıldığında gebelik oluşumunu engelleme konusunda etkilidir. Ertesi gün hapının, isminden dolayı cinsel ilişkiden sonraki gün kullanılması gerektiği sanılsa da, gebelik ihtimali söz konusu olan ilişki sonrasında ne kadar çabuk alınırsa o kadar etkilidir. İlişki sonrası ilk 12 saat içinde alındığında olası gebeliği engelleme ihtimali %90 civarındayken, ikinci gün alındığında bu oran %75’e geriler. 5. günün sonunda ise etki etmeyeceği kabul edilir.
Ertesi Gün Hapı Ne Zaman Kullanılır?
Acil kontrasepsiyon (korunma) yöntemi olarak düşünülmesi gereken bu ilaçlar, gebeliği kesin olarak engellemediği için doğum kontrol yöntemi olarak kabul görmez. Ertesi gün hapı, doğum kontrol yöntemlerinden hiçbirinin uygulanmadığı durumlarda yalnızca cinsel ilişki sonrasında geçici olarak, âdet döngüsünün herhangi bir zamanında kullanılabilir. Âdet dönemi içinde gebelik ihtimalinin en yüksek olduğu ovulasyon ya da farklı bir deyişle yumurtlama döneminde bile alındığında, içeriğindeki yüksek progesteron hormonu yumurtanın sperm tarafından döllenmesini güçleştirir. Yumurta, ilaç alınana kadar döllenmiş olsa dahi döllenen yumurta, rahme tutunamaz. Böylece gebelik oluşumu engellenmiş olur. Bir doğum kontrol yöntemi olmayan ancak korunmasız ilişki sonrasında gebelik oluşumunu yüksek oranda engelleyen ertesi gün hapının kullanımı, korunmanın unutulduğu ve kondom yırtılması gibi beklenmedik durumlarla sınırlandırılmalıdır.
Ertesi Gün Hapı Nasıl Kullanılır?
Doğum kontrol yöntemlerinin uygulanmadığı zamanlarda, korunmasız ve gebelik ihtimali bulunan cinsel ilişkilerden sonra kullanılması gereken ertesi gün hapı, cinsel ilişkinin ardından ne kadar çabuk alınırsa, gebeliği önlemede o kadar başarılıdır. Sanılanın aksine ertesi gün hapı, cinsel ilişkiden sonraki gün alınmak zorunda değildir. İlişki sonrasında 5. güne kadar alınabilen ilacın gebeliği engelleme şansı ne zaman alındığı ile direkt bağlantılıdır.
İlk 24 saat içinde alınan ilaç, gebeliği önlemede %98 oranında etkili iken bu oran 48. saatte %75’e geriler. Bu yüzden ertesi gün hapı, korunmasız olarak girilen cinsel ilişki sonrasında mümkün olan en kısa sürede oral yoldan alınmalıdır. Eczaneden alınan ilaç, prospektüsü dikkatlice okunduktan sonra, prospektüste belirtildiği dozda kullanılmalıdır. Bunun sebebi ilaç markaları arasında kullanım farklılıkları bulunmasıdır. Bazı ilaçlar ilişki sonrasında tek hap olarak kullanılırken, bazıları iki doz olarak kullanıldığında etkilidir. Etkinlik konusunda dikkat edilmesi gereken bir diğer konu da acil kontrasepsiyon ilaçlarının diğer bazı ilaç ve bitkisel takviyelerin kullanımı ile etkileşebilmesidir. Özellikle barbitürat veya sarı kantaron kullanımı, ertesi gün haplarının etkinliğini önemli ölçüde azaltabileceği için dikkatli olunması önerilir.
