Diyaliz, böbreklerin yeterli şekilde çalışamadığı durumlarda, kanı ve vücut sıvılarını temizlemek için kullanılan bir tedavi yöntemidir. Böbreklerin ana işlevi, kanı süzerek vücuttan zararlı atık maddeleri ve fazla suyu idrar yoluyla atmak ve kanın dengesini sağlamaktır. Ancak bazı böbrek hastalıkları veya böbrek yetmezliği durumunda, böbrekler bu işlevlerini tam olarak yerine getiremezler. Bu durumda diyaliz, böbrek fonksiyonlarını desteklemek veya yerine geçmek amacıyla kullanılır.
Diyaliz tedavisi, vücuttaki zararlı atık maddeleri ve fazla suyu bir yapay filtreleme işlemiyle temizleyerek, vücudun normal işleyişini sürdürmeye yardımcı olur. Diyaliz tedavisi, genellikle böbrek yetmezliği olan hastalara ve bazı böbrek hastalıklarının ilerlemesini durdurmak veya yavaşlatmak için kullanılır.
Diyalizin iki temel türü vardır:
- Hemodiyaliz (Hemodiyaliz): Hemodiyaliz, diyaliz makinesi ve sentetik bir zar (dializör) kullanılarak gerçekleştirilen bir diyaliz yöntemidir. Hastanın kanı bir kateter veya fistül adı verilen özel bir tüp aracılığıyla makineye alınır ve makinedeki dializör sayesinde kan, zar üzerinden geçirilerek atık maddeler ve fazla suyu süzülerek temizlenir. Temizlenen kan, hastanın vücuduna geri verilir. Hemodiyaliz genellikle haftada üç kez, her bir seans birkaç saat sürer ve bir diyaliz merkezinde veya hastanın evinde gerçekleştirilebilir.
- Periton Diyalizi (Peritoneal diyaliz): Periton diyalizi, karın boşluğunda bulunan periton adı verilen ince bir zarın kullanılmasıyla gerçekleştirilen bir diyaliz yöntemidir. Bu yöntemde, hastanın karın boşluğuna özel bir diyaliz sıvısı (dializat) doldurulur ve bu sıvı, periton zarı üzerinden kanı temizlerken atık maddeleri ve fazla suyu emer. Belirli bir süre sonra kullanılmış dializat boşaltılır ve yeni sıvı eklenir. Periton diyalizi, genellikle hastanın evinde gerçekleştirilebilir ve dört farklı yöntemi vardır: Manuel Periton Diyalizi, Kontinü Periton Diyalizi, Yavaş Gece Periton Diyalizi ve Otomatik Periton Diyalizi.
Diyaliz tedavisi, böbrek hastalıklarının tedavisi için bir seçenek olabilir, ancak uzun süreli bir tedavi yöntemidir. Diyaliz tedavisi, bir nefrolog tarafından değerlendirilir ve hastanın durumuna göre en uygun yöntem belirlenir. Diyaliz tedavisi, böbrek nakli gibi diğer tedavi seçenekleri de ele alınmalıdır.
